Eurostat’ın 2024 verilerine göre, Avrupa Birliği’nde kültür ve sanat alanında kadınların istihdam oranı erkekleri geçmiş bulunuyor. Son on yılın en düşük cinsiyet farkı kaydedilirken, bu tabloya rağmen eşitlik sadece sayıların içinde kalıyor. Erkekler neredeyse tüm üye ülkelerde daha fazla kazanıyor, yönetici pozisyonlarında ise çoğunluğu hâlâ ellerinde tutuyor. Kadınların sektördeki görünürlüğü artsa da karar alma süreçlerindeki etkileri sınırlı kalıyor.

Kazanç farkı hâlâ kapanmadı

Kültür ve sanat alanında çalışan kadınların sayısı artsa da bu artış maaşlara yansımış değil. Avrupa Birliği genelinde erkekler, kadınlardan ortalama olarak daha yüksek saatlik ücret alıyor. 2022 verilerine göre, erkeklerin brüt saatlik kazancı kadınlardan yaklaşık yüzde 13,5 daha fazla. Bu fark özellikle medya ve müzik gibi alt sektörlerde daha da belirgin hale geliyor. Örneğin; kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltılması alanında kadınların düşük ücretli işler yapma oranı erkeklere göre iki kat fazla.

Karar alma mekanizmalarında eksiklik

Yöneticilik pozisyonları söz konusu olduğunda da kadınlar geri planda. Son on yıl boyunca kültürel sektörde yönetici pozisyonlarında kadın oranı hiçbir zaman yarıyı geçmedi. Kadınlar genellikle alt kadrolarda görev alırken, stratejik kararların verildiği pozisyonlar çoğunlukla erkeklerin elinde kalıyor. Bu durum, kadınların sanatsal üretimdeki çeşitliliği artırmasına rağmen, sektördeki etkilerinin sınırlı kalmasına yol açıyor.

Kültürel etkinliklerde katılım yüksek ama eşit değil

2022 yılı verileri, kadınların kültürel etkinliklere katılımının erkeklerden daha yüksek olduğunu gösteriyor. Özellikle 65 yaş altı tüm yaş gruplarında kadınlar daha fazla etkinlikte yer alıyor. Danimarka ve Lüksemburg gibi ülkelerde kadınların kültürel katılım oranı en yüksek düzeyde seyrediyor. Ancak bu yüksek katılım, sektörde eşit temsil ya da eşit kazanç anlamına gelmiyor.

Serbest çalışma yaygın ama güvencesiz

Kültür ve sanat alanında çalışan kadınların önemli bir bölümü serbest meslek sahibi. Eurostat verilerine göre, sektördeki kadınların yaklaşık 27’si serbest çalışırken, bu oran erkeklerde 36 civarında. Ancak serbest çalışmanın yaygınlığı, iş güvencesinin azlığı ve sosyal haklardan yoksunluk gibi ciddi sorunları da beraberinde getiriyor. Kadınlar hem daha az kazanıyor hem de sosyal koruma mekanizmalarına daha az erişebiliyor.

Kültürel eşitlik görünürde ama derinlikte değil

Bazı Avrupa ülkelerinde kültür sektöründe kadın istihdamı erkeklerden daha yüksek görünüyor. Estonya ve Letonya gibi ülkelerde kadınların payı erkeklerden belirgin biçimde fazla. Ancak maaşlar, statü ve karar alma gücü söz konusu olduğunda bu “eşitlik” tablosu hızla bozuluyor. Kadınlar kültür-sanat alanında daha çok görünür olsa da, bu görünürlük yapısal eşitsizlikleri ortadan kaldırmıyor.

Kaynak: EuroNews