Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, cinsel sağlık, üreme sağlığı ile haklarının korunması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi için ‘Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden COVID-19’ başlıklı bir bilgi notunu kamuoyuyla paylaştı.

Salgın hastalıklar; kadınlar ve kız çocukları ile engelliler ve yoksullar gibi gruplara yönelik ayrımcılığı, eşitsizlikleri daha da kötüleştirebiliyor. Bu yüzden toplumun farklı kesimlerine dönük farklı önlemler alınması gerekli. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun  (UNFPA) yayınladığı  ‘Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden COVID-19’ başlıklı bilgi notuna göre, cinsel sağlık, üreme sağlığı ve haklarının korunması ile toplumsal cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi için şu konulara dikkat edilmeli:

  • Salgın hastalıklar; kadınları ve erkekleri farklı şekillerde etkiler. Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik mevcut eşitsizlikleri artırmasının yanı sıra salgın hastalıklar; engelliler ve aşırı yoksullar gibi dışlanmış gruplara karşı ayrımcılığı da pekiştirir. Kadınların ve erkeklerin teşhis ve tedavi hizmetlerine erişimini etkileyen çeşitli hususlar dikkate alınarak, bunun göz önünde bulundurulması gerekir.
  • Kadınlar, tüm dünyada, sağlık ve sosyal hizmet sektörlerindeki işgücünün yüzde 70’ini oluşturuyor. Kadınların çalışma ortamları nedeniyle maruz kalabilecekleri ayrımcılık şekillerine özel bir dikkat göstermek gerekir. Bunun yanı sıra, kadınların sahadaki sağlık çalışanları olarak psikososyal destek, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleri ile ilgili ihtiyaçları da dikkate alınmalı.
  • Salgın dönemleri gibi kriz zamanlarında, kadınların ve kız çocuklarının, hanede artan gerilimler nedeniyle partner şiddetine ve aile içi diğer şiddet türlerine maruz kalma riskleri artabiliyor. Böyle dönemlerde toplumsal yapılar da dâhil olmak üzere, kadınlar ve kız çocuklarını koruyan sistemler zayıflayabileceği veya bozulabileceği için, COVID-19’un risk dinamiklerini değiştirmesi nedeniyle, kadınlar ve kız çocuklarını eş ve partner şiddeti riskinden korumaya yönelik özel önlemler alınmalı.
  • Cinsel sağlık, üreme sağlığı ve hakları ile ilgili hususlara salgınlar sırasında özel bir önem verilmeli. Zira bunlar halk sağlığını ilgilendiren önemli meseleler.
  • Hamileliklerin sağlıklı bir şekilde devam etmesi ve doğumların güvenle gerçekleştirilmesi, sağlık sistemlerinin düzgün şekilde işlemesine ve enfeksiyonları önlemeye yönelik tedbirlere katı bir şekilde uyulmasına bağlı.
  • Aile planlaması, cinsel sağlık ve üreme sağlığı için gereken ürünler sağlanmalı. Menstrüasyon sağlığı için gereken ürünler de dâhil olmak üzere bu ürünler; kadınların sağlığı, güçlenmesi ve sürdürülebilir kalkınma açısından büyük önem taşıyor. Salgına yönelik müdahale nedeniyle tedarik zincirlerinin aksaması, bu ürünlerin tedariğini de etkileyebilir.
  • Sağlık hizmetlerinin sürekliliği sağlanmalı. Üreme çağındaki kadınlar ve kız çocukları için sağlık kuruluşları tarafından sağlanan hizmetlerde ciddi bir kesinti veya erişimde başka bir aksaklık olması durumunda hizmet sürekliliğinin sağlanması önem taşıyor. Hizmet sürekliliğinin önündeki engellere müdahale edilmeli ve bariyerler ortadan kaldırılmalı. Başta, şiddete maruz kalan veya karantinada şiddete maruz kalma riski bulunan kadınlarla kız çocukları olmak üzere, kadınların ve kız çocuklarının psikososyal destek hizmetleri de dâhil tüm hizmetlere erişimleri sağlanmalı.
  • Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet vakalarını yönlendirme yolları, hâli hazırda sağlık kuruluşlarındaki değişiklikleri yansıtacak şekilde güncellenmeli. Belli başlı topluluklara ve hizmet sağlayıcılara güncellenmiş yönlendirme yolları hakkında bilgi verilmeli.
  • Olumsuz sonuçların artma riski nedeniyle, solunum yolu hastalıkları olan hamile kadınların tedavisine öncelik verilmeli. COVID-19 vakaları; doğum öncesi, yenidoğan ve anne sağlığı servislerinden ayrı bir yerde tutulmalı.
  • Gözetim ve müdahale sistemleri; cinsiyete, yaşa ve hamilelik durumuna göre ayrıştırılmalı.
  • Etkilenen bireylere, ailelere, topluluklara ve sağlık çalışanlarına, ruh sağlığı hizmetleri ve psikososyal destek sağlanması, müdahalenin önemli bir parçası.
  • COVID-19’a müdahale eden tüm sağlık çalışanları kişisel koruyucu ekipmana sahip olmalı.
  • Kadınların sahada topluluklarla doğrudan etkileşimde bulundukları ve bakımla ilgili faaliyetlerin önemli bir bölümünü üstlendikleri göz önüne alındığında, kadınların hastalığa maruz kalma riskinin daha yüksek olduğu açıkça görülüyor. Toplulukla yakın temas halinde olan kadınlar; topluluğun katılımını, önleme faaliyetlerinin tasarlanmasını ve uygulanmasını olumlu yönde etkileyebilecek bir konumda.
  • İnsanların güvenliğini, onurunu ve haklarını korumak amacıyla doğru ve destekleyici bakım hizmetleri sağlanmalı.

Karar alma süreçlerine kadınları dahil edin

Hastalığı tespit etmek, teyit etmek, halk sağlığı bileşenini yönetmek, hastalığın halk sağlığı üzerindeki etkisini ve klinik etkisini eşit ölçüde yönetmek için yeterli kapasitesi bulunmayan ülkeler COVID-19 salgını karşısında savunmasız kalıyor. Bu salgın döneminde Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu şu tavsiyelerde bulunuyor:

  • İnsanların güvenliğini, saygınlığını ve haklarını korumak amacıyla doğru mesajlar iletin ve destekleyici sağlık hizmetleri sağlayın.
  • Müdahaleyle ilgili politikaların ve düzenlemelerin herkesin ihtiyaçlarına cevap vermesini sağlayın. Bu, sağlıkla ilgili acil bir durumun, farklı bireyler ve topluluklar üzerindeki birincil ve ikincil etkilerini anlamak açısından temel bir adım. Aynı zamanda, müdahale çabaları; kadınların ve kız çocuklarının korunma ihtiyaçlarına odaklanmalı.
  • COVID-19 salgınına yönelik müdahalenin zararlı toplumsal cinsiyet normlarını, ayrımcı uygulamaları ve eşitsizlikleri yeniden üretmediğinden veya sürdürmediğinden emin olun. Sosyal, kültürel ve toplumsal cinsiyet normlarının, toplumsal cinsiyet rollerinin ve ilişkilerinin, kadınların ve erkeklerin enfeksiyon karşısında savunmasızlığını, enfeksiyona maruz kalma düzeylerini ve tedavilerini etkilediğini dikkate alın.
  • COVID-19 salgını sırasında cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetleri ve ilgili haklara özen gösterilmesini sağlayın. Bunların salgınlardan önemli ölçüde etkilenebileceğini unutmayın. Diğer tedbirlerin yanı sıra, gebeliklerin ve doğumların güvenliği için enfeksiyonun önlenmesine yönelik rehber ilkelere katı şekilde uyulmasını da sağlayın.
  • Bunların, kadın ve erkek grupları arasında ne tür farklılıklar gösterebileceğini göz önünde bulundurun. Özellikle de yoksullar, engelliler, yerli halklar, ülke içinde yerinden edilmiş kişiler veya mülteciler, LGBTIQ bireyler, birden fazla ve kesişen ayrımcılık türüyle karşı karşıya kalan kişiler de dâhil olmak üzere dışlanan gruplara odaklanın.
  • Karantina deneyiminin, kadınlar ve erkekler için farklı olabileceğini göz önünde bulundurun. Örneğin kadınların ve erkeklerin farklı fiziksel, kültürel ve sıhhi ihtiyaçlarının ve güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığını dikkate alın. Evin, bazı kadınlar için güvenli bir yer olmayabileceğini ve kadınların evde eş/partner şiddetine maruz kalma riskinin fiilen artabileceğini unutmayın.
  • Toplumsal cinsiyete dayalı şiddete ilişkin yönlendirme yollarını güncelleyin ve güncellemelerin mevcut hizmetlerdeki değişiklikleri yansıtmasını sağlayın.
  • Topluluk içinde kadınların katılımına öncelik verin. Zira kadınlar, topluluk içindeki rolleri nedeniyle, genelde önleme faaliyetlerinin tasarlanmasını ve uygulanmasını olumlu yönde etkileyebilecek konumda. Yerel düzeyde yakınlıkları göz önüne alındığında, kadınların gözlemleri ve iç görüleri, bir salgının başladığının tespit edilmesine ve genel olarak sağlık durumunun iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
  • Salgın hazırlığı ve müdahalesine ilişkin karar alma sürecine kadınları dâhil edin ve kadınların COVID-19 ile ilgili ulusal ve yerel politika alanlarında temsil edilmesini sağlayın.
  • Mücadelenin ön saflarında yer alan kadınların görüşlerini müdahaleye dâhil edin. Sağlık çalışanları ve hastalıktan en çok etkilenen kişiler de dâhil olmak üzere kadınların, hazırlık ve müdahale politikalarını oluşturma çalışmalarında veya daha sonraki uygulamalarda yer almasını sağlayın.   
  • Topluluk düzeyinde kadınların ve kız çocuklarının anlamlı katılımını destekleyin. Çabaların ve müdahalelerin, en büyük risk altında olan kişileri daha da dışlamasını veya onlara karşı ayrımcılık yapmasını önlemek için kadın ağları ve organizasyonları da dâhil olmak üzere, kadın ve kız çocuklarının topluluk içinde katılımını teşvik edin.
  • Devletlerin ve küresel sağlık kurumlarının salgının etkilerini analiz ederken COVID-19’un yaş, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerini göz önünde bulundurmasını sağlayın.
  • COVID-19 virüsünün görülme yaygınlığı, eğilimler ve diğer önemli bilgiler açısından bireyleri nasıl etkileyebileceğini anlamak amacıyla yaş ve cinsiyete göre ayrıştırılmış, doğru ve eksiksiz verilerin toplanmasına öncelik verin.

Bilgi notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

 

İLGİLİ YAZILAR

Raporlar ve Yayınlar
TÜRKİYE’DE ÇOCUK BAKIM HİZMETLERİNDE ARZ VE TALEP DURUMU

Dünya Bankası - Türkiye’de Çocuk Bakım Hizmetlerinde Arz ve Talep Durumu Raporu

Raporlar ve Yayınlar
TÜRKİYE'DE KADIN

T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Türkiye'de Kadın Raporu

Raporlar ve Yayınlar
TÜRKİYE’DE KADIN KOOPERATİFLERİNİN MEVCUT DURUMU

Dünya Bankası - Türkiye’de Kadın Kooperatiflerinin Mevcut Durumu Raporu

Raporlar ve Yayınlar
WOMEN, BUSINESS AND THE LAW 2018

Dünya Bankası - Women, Business and the Law 2018 Raporu

Standartlar ve İlkeler
WEPs 1. PRENSİP

WEPs'in birinci prensibi, toplumsal cinsiyet eşitliği için üst düzey kurumsal liderlik sağlanmasına odaklanıyor.

Raporlar ve Yayınlar
THE BUSINESS CASE FOR EMPLOYER SUPPORTED CHILD CARE

IFC - The Business Case for Employer Supported Child Care Raporu

Raporlar ve Yayınlar
WORLD EMPLOYMENT SOCIAL OUTLOOK

ILO - World Employment and Social Outlook Raporu

Raporlar ve Yayınlar
WOMEN AND MEN IN THE INFORMAL ECONOMY

ILO - Women and Men in the Informal Economy

Raporlar ve Yayınlar
THE PURSUIT OF GENDER EQUALITY

OECD - The Pursuit of Gender Equality Raporu

Raporlar ve Yayınlar
TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ KARNESİ

TEPAV - Karşılaştırmalarla 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi

Raporlar ve Yayınlar
İŞ DÜNYASINDA KADIN

TÜRKONFED 3. İş Dünyasında Kadın: Sorunlar, Çözümler ve Öneriler Raporu

Raporlar ve Yayınlar
PROMOTING THE CARE ECONOMY

UN WOMEN - Promoting women’s economic empowerment: Recognizing and investing in the care economy

Raporlar ve Yayınlar
GENDER EQUALITY IN THE 2030 AGENDA FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT

UN WOMEN - Turning Promises Into Action: Gender Equality in the 2030 Agenda for Sustainable Development

Güncel
OSB'LERDE KREŞLER KADIN İSTİHDAMINI DESTEKLİYOR

Sanayide kadın istihdamını artırmak, çalışma koşullarını iyileştirmek için OSB’lerde kreş sayısının artırılmasına çalışılıyor.

Raporlar ve Yayınlar
GENDER EQUALITY AND BIG DATA

UN WOMEN - Gender Equality and Big Data: Making Gender Data Visible

Raporlar ve Yayınlar
MAKING INNOVATION AND TECHNOLOGY WORK FOR WOMEN

UN WOMEN - Making Innovation and Technology Work for Women

Raporlar ve Yayınlar
GLOBAL GENDER GAP REPORT

World Economic Forum - The Global Gender Gap Report

Raporlar ve Yayınlar
"CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNİN MALİYETİ YÜKSEK"

Dünya Bankası'nın "Gerçekleşmeyen Potansiyel: Gelirde Cinsiyet Eşitsizliğinin Yüksek Maliyeti" raporunda yaşam boyu gelirlerdeki farktan kaynaklanan ekonomik kayıplar hesaplanıyor.

Raporlar ve Yayınlar
OECD TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ RAPORU

OECD'nin yeni raporu, cinsiyet eşitsizliğinin tüm gelişmişlik düzeyindeki ülkelerde ve toplumsal yaşamın her alanında görüldüğünü belirtiyor.