Dünya kaynaklarını tüketme hızımız, doğanın onları yeniden üretip bize sunma hızını geçeli epey oldu. Bugün dünyanın üretebildiğinin 1.6 katını tüketiyoruz. İşte bu nedenle kaynakların daha sürdürülebilir ve daha verimli bir şekilde yönetimi, günümüzde kaçınılmaz bir gereklilik.
1900 yılına göre bugün,
- Kişi başına enerji tüketimi 3 katına,
- Ham madde kullanımı 2 katına,
- Dünya nüfusu ise 5 katına çıktı.
Dünya genelini olumsuz etkileyen fazla kaynak kullanımı sorununu ekonomik bir faydaya dönüştürebilmenin yolu, değersiz ve mali külfet olarak görülen atığın, çevreye ve ekonomiye kazandırılan bir değere dönüşmesinden, yani döngüsel ekonomiden geçiyor.
Döngüsel Ekonomi'nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerindeki Yeri
Döngüsel Ekonomi'nin çevresel ve ekonomik boyutta sağladığı yararlar, sürdürülebilir bir dünya ve ekonomi düzeni açısından hayati önem taşıyor. Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri”nde de yer alan konu, hedeflerin on ikinci maddesini oluşturuyor. “Sorumlu Tüketim ve Üretim” başlıklı maddede ekonomik büyüme ve sürdürülebilir kalkınmayı başarmak için, ürünleri ve kaynakları üretme ve tüketme biçimlerimizi değiştirmek suretiyle ekolojik ayak izimizi derhal azaltmamız gerektiği öncelikli hedef olarak açıkça belirtiliyor.
Bu anlamda biz de 60 üyemizle, ülkemizin gayri safi yurt içi hasılasının %15’inden fazlasını temsil eden bir iş dünyası derneği olarak, Türkiye’nin döngüsel ekonomiye geçişinde önemli bir kaldıraç etkisiyle faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Derneğimizin;
olarak belirlenen ana odak alanlarının dördüncüsü Sürdürülebilir Sanayi ve Döngüsel Ekonomi.
Ülkemizin ve iş dünyasının ajandalarında döngüsel ekonominin üst sıralarda yer alması gerektiğine inanıyoruz. Çünkü, kaynak kısıtı sebebiyle dünyada ham madde hizmeti almanın da maliyetinin gittikçe arttığı gerçeğini göz önüne aldığımızda döngüsel ekonomiye geçiş de artık bir zaruret halini aldı.
Döngüsel Ekonomi ve Sıfır Atık Projesi
Bu konuda hükümet nezdinde de oldukça etkili projeler hayata geçiriliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde, gelecek nesillere temiz, gelişmiş bir Türkiye ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için “Sıfır Atık" prensibini benimsedi ve entegre bir yaklaşımla atıkların yönetimini sağlamak için çalışmalar başlattı. "Sıfır Atık Sıfır Kayıp" mottosuyla yola çıkan Sıfır Atık Projesi'nin, kurumların sıfır atık hedefli atık yönetim sistemini nasıl kuracağından, etkin ve verimli bir şekilde nasıl uygulanabileceğine kadar tüm detayları gösteren yol haritası, kıymetli bir kaynak niteliği taşıyor.
Sıfır atık yönetim sistemi yol haritasını detaylıca incelemek isteyenler buraya tıklayarak ilgili dosyaya ulaşabilirler.
Sıfır Atık Projesi’nin, öncelikle kamu kurum/kuruluşlarında, eğitim kurumlarında, alışveriş merkezlerinde, hastanelerde, eğlence / dinlence tesislerinde ve büyük iş yerlerinde uygulanması ve projenin 2023 yılında tüm Türkiye’de uygulamaya geçmesi hedeflenmektedir. Bu tarih, böylesine büyük bir sistemsel dönüşüm için yakın gözüküyor olabilir ancak doğal kaynakların yok olma hızını düşündüğümüzde acele etmemiz gerektiği çok net bir gerçek. Accenture desteği ile Türkçe yayınını hazırladığımız Atıktan Servete kitabında yer alan bilgiye göre, 2030’a kadar, doğrusal model artan kaynak gereksinimiyle artık başa çıkamadığı için sınırlı doğal kaynaklardan gelen arz ve talep arasında 8 milyar tonluk bir açık olacak. Dolayısıyla sadece döngüsel ekonomiye geçişte hızlı hareket edebilen ülkeler ve şirketler atığı servete dönüştürme şansını yakalayabilecek.
Döngüsel Ekonomi Fırsatlarını Kaçırmayın
Amerika İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Konseyi tarafından geliştirilen ve SKD Türkiye tarafından yürütülen Türkiye Materials Marketplace (TMM), iş dünyasının Döngüsel Ekonomi’ye geçişi için büyük bir fırsat.
Bir şirketin veya endüstrinin atıklarının veya yan ürünlerinin başka bir endüstri tarafından ham madde olarak kullanabilmesini sağlayan, Türkiye Materials Marketplace projesi sayesinde şirketler ham maddelere daha uygun fiyatlarla ulaşabilirken, atıkların bertaraf maliyetlerinden de kurtulmuş oluyorlar. Konu ile ilgili detaylı bilgi almak için Türkiye Materials Marketplace web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Bunun yanı sıra inovasyona dayalı yollarla kaynak verimliliğini artıran 120’den fazla şirket hakkında Accenture tarafından yapılan analizlerle saptanan 5 ana döngüsel iş modeli de şirketlere yol gösteriyor.
Döngüsel Ekonomi İş Modelleri
- Döngüsel Tedarik Zinciri: Tamamen yenilenebilir, geri dönüştürülebilir ya da biyobozunur malzemeler tedarik eden şirketler, artan birincil hammadde fiyatlarından etkilenmiyor, rekabette üstünlük sağlıyorlar.
- Geri Kazanım ve Geri Dönüşüm: Eskiden atık olarak kabul edilen her malzemenin farklı kullanımlar için yeniden hayata döndürüldüğü üretim ve tüketim sistemleri yaratılıyor.
- Ürün Ömrünü Uzatma: Onarımlarla, geliştirmelerle, yeniden üretimle ya da yeniden pazarlama ile; kırılan, bozulan, modası geçen ürünlerden olabildiğince uzun süre ekonomik fayda sağlanıyor.
- Paylaşım Platformu: Boşta duran, kullanılmayan büyük-küçük tüm eşyalar, paylaşım platformu modelleri ile kiralanıyor, takas ediliyor; yeni ilişkiler ve iş fırsatları doğuyor.
- Hizmet Olarak Ürün: Tüketiciler ürünler için kullanım temelinde ödeme yapıyor; yani kiralıyor ve iş modelinde köklü bir değişim sağlanıyor.
Hizmet ve sistemlerini geliştirmek, değiştirmek için döngüsel ekonomi yaklaşımını şirket stratejisine entegre etmekte hızlı ve başarılı olan şirketler döngüsel ekonomiye geçiş sayesinde 2030’a kadar yaratılabilecek 4,5 trilyon dolarlık ekonomik fayda pastasından o kadar büyük pay sahibi olacaklar.
Sürdürülebilirlik çalışmalarını stratejilerinin temeli olarak kurgulayan şirketlerin önümüzdeki dönemde çevresel sorumluluklarını yerine getirmede daha başarılı olacağı, ayrıca kaynak yönetimi ve verimlilik konularında da öne çıkacağı apaçık ortada. Biz de SKD Türkiye olarak şirketlerin döngüsel ekonomiye geçiş yolculuğunda kaynak verimliliği ve atık minimizasyonu konularında kapasitelerini geliştirmeye, Sürdürülebilir Sanayi ve Döngüsel Ekonomi odağında üyelerimize değer katmaya devam edeceğiz.